فرقه وهابيت و عملكرد آن در تاريخ معاصر1

به طور قطع، مى توان گفت: در دنياى كنونى، غير از كشور ايران، هيچ دولتِ اسلامى كه قانون و مقرّرات حاكم بر آن كشور، برخاسته از قرآن و سنّت صحيح (متجلّى در تشيّع اثنا عشرى) باشد، وجود ندارد. در اين ميان، كشور عربستان به جهت قداستى كه حرمين شريفين به آن بخشيده و در نگاه مسلمانان جهان به عنوان مهبط وحى و كانون نزول قرآن و سرزمين پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) در دوره 23 ساله شناخته شده جايگاه ويژه اى دارد.اين كشور از گذشته اى نسبتاً دور، تحت حاكميت تركان عثمانى قرار داشته و پس از جنگ جهانى اول و دوم با تلاش حاكمان محلّى و با حمايت بريتانيا و امريكا خاندان آل سعود بر سر كار آمدند و تاكنون بر اين سرزمين شريف حكم رانى مى كنند و در پرتو حكومت اين خاندان است كه مذهب وهابيّت در اين كشور رواج يافته است.در رأس برنامه هاى فكرى وهّابيان مبارزه با افكار و انديشه هاى ناب تشيّعِ دوازده امامى قرار دارد كه كانون آن، كشور ايران با سرمايه عظيم و گران سنگ حوزه هاى علميه و مراجع و علماى بزرگ است.يكى از ابزارهاى مهم حاكمان عربستان سلاح نفت و ثروت حاصل از فروش آن به سراسر جهان و سعى و تلاش زياد مبنى بر معرفى اسلامِ سلف صالح به مسلمانان كشورهاى اسلامى در آسيا، افريقا، اروپا و امريكا مى باشد كه اين مسأله پس از پيروزى انقلاب اسلامى ايران گسترش زيادترى پيدا كرد.چاپ كتاب هاى پيشوايان سلفيه و وهّابى مانند ابن تيميه، ابن قيّم، محمدبن عبدالوهّاب و خاندان او و صدها كتاب1 و مجله ديگر در عربستان و خارج از آن، بر عليه تشيّع، انقلاب اسلامى، رهبرى و مردم ايران با به كارگيرى جديدترين فناورى تبليغاتى و همچنين تربيت مبلّغان وهّابى و تأمين هزينه هاى مالى آن ها، ساختن مساجد متعدّد در سراسر جهان، كمك هاى بلا عوض و سرمايه گذارى هاى كلان در راه نشر و گسترش اسلام سعودى، گوشه اى از فعاليت هاى حاكمان وهابى به شمار مى آيد.البته وهّابيت در زمان حاضر، ديگر آن وهّابيت خشن اوليه در دهه هاى نخستين قرن بيستم (1913 م) نيست كه در راه استقرار حاكميت خود، با كمك اربابان قدرتمند مانند انگلستان، هرگونه صداى مخالف مانند آل رشيد در كويت (مورد حمايت عثمانيان) و شرفاى مكّه را سركوب نمود، بلكه وهّابيت كنونى حاكميتى به ظاهر مهربان با مردم و متمايل به دست رسى به آخرين پيشرفت هاى علمى و صنعتى جهان و مظاهر نوين تمدن و رفاه مى باشد كه البته اين ها همه از قدرت نفت و ثروت فراوان كشور عربستان مى باشد كه بنا به اعتراف كشورهاى صنعتى دنيا، بر بيش ترين و بزرگ ترين انبارهاى نفت جهان (41) تسلط دارد.2در مركزيت وهّابيان عربستان، پادشاه (مَلِك) حاكم مطلق است و هيچ كس حق عزل او را ندارد و تاكنون كه بيش از هفتاد سال از تأسيس حكومت آل سعود مى گذرد، هيچ گونه قانون مدوّنى كه در برابر اراده و خواست پادشاه قرار داشته باشد، وجود ندارد. امروزه منافع مردم عربستان با خاندان سعودى گره خورده است. از اين رو، حفظ آل سعود و تسلّط آنان بر امور كشور و شؤون مملكتى با هر قيمت، در درجه اول اهميت قرار دارد. جمعيت خاندان آل سعود، كه بيش از چهار هزار نفر مى باشند، عمده مشاغل و پست هاى كليدى را در سراسر كشور وسيع و پهناور عربستان در دست دارند.مذهب رسمى كشور عربستان سنّى حنبلى است كه بر اساس تعاليم محمدبن عبدالوهّاب اداره مى شود و اقليّتى (15%) در منطقه شرقى، قطيف، احساء، دمام و ظهران شيعه مى باشند. خاندان محمدبن عبدالوهّاب كه به «آل الشيخ» معروف شده اند، پست هاى مهم افتا، ارشاد، تبليغات، آموزش مذهب وهّابيت و مانند آن را در دست دارند.در ذيل، به ساختار مذهبى، فرهنگى و سياسى كشور عربستان سعودى و عملكرد آن در دوره هاى اخير، پس از تأسيس كشور و استقرار قدرت وهّابيان اشاره مى شود:
الف. مذهب وهّابى گرىمحمدبن عبدالوهّاب نجدى تميمى در سال 1115 هـ ./ 1703 م. در عُيينه (يكى از مناطق نجد در جزيرة العرب) به دنيا آمد. او مدت ها زير نظر پدر، برادر و استادان خود، علوم حديث، تفسير قرآن و تاريخ را فرا گرفت تا اين كه پدرش در سال 1153 هـ . از دنيا رفت. او مسافرت هاى متعددى انجام داد و سرانجام در سال 1160 هـ. رهسپار درعيه شد و با محمدبن سعود (حاكم منطقه) آشنا و آراء و پندارهاى خود مبنى بر دعوت به توحيد خالص و سلفى گرى را مطرح و او را مجذوب خود كرد و پيمان محكمى با هم امضا نمودند.براساس اين پيمان تقسيم كارى صورت گرفت؛ يعنى سمت سازمان دهى و رهبرى نيروها (جيش و سپاه) و نصب والى و حاكم براى مناطق، به عهده محمد بن سعود و سِمَت فتوا دادن، قضاوت و نصب قاضى براى مناطق و اجراى حدود، تعزيرات و جمع و نظارت بر توزيع بيت المال بر عهده محمدبن عبدالوهّاب گذاشته شد.3در سايه اين پيمان و اتحاد بين محمدبن عبدالوهّاب به عنوان «امام الدين» (العقيدة) و محمدبن سعود به عنوان «امام السيف» (الجيش)، با هدف گسترش توحيد و مبارزه با بدعت ها، حمله به مردم روستاها و شهرها آغاز شد و قريب شصت سال اين وحدت و همكارى ادامه پيدا كرد.در طول اين مدت، محمدبن عبدالوهّاب با تمسّك به ظواهر بعضى از آيات و احاديث، تمامى مخالفان خود را كافر و مشرك خطاب مى كرد و فتواى قتل آنان و مصادره اموالشان را صادر مى نمود. او پس از تأليف كتاب هاى متعدد و تربيت شاگردان و طرف داران زيادى در سال 1206 هـ. درگذشت و در درعيه به خاك سپرده شد. اينك به طور خلاصه، به بخشى از آراء و پندارهاى محمدبن عبدالوهّاب اشاره مى شود:توحيد: معناى «لااله الاالله» برائت جستن از هر معبودى غير از الله و اخلاص كامل به خداى يگانه است و هركسى كه به غير خداوند متوسّل شود، مشرك مى باشد؛ چون از غير خدا (مخلوقان) طلب كمك و يارى كرده است.شفاعت: درخواست شفاعت از پيامبر و اولياى الهى جائز نيست و بدعت است.قبور: ساختن بناها روى قبور و نذر و نياز و مانند آن شرك و بدعت است.اعلان جنگ و جهاد: هر كسى كه دعوت به توحيد خالص را نپذيرد و با آن مخالفت كند، مال او حلال و خونش هدر است و جنگ هاى حكّام آل سعود و وهّابيان در حمله به مكّه، مدينه، عراق، يمن و سوريه بر اين اساس بوده است. البته علما و دانشمندان شيعه پاسخ هاى مناسبى به ادعاهاى وهّابيان داده اند.4درباره ساير آراء و پندارهاى محمدبن عبدالوهّاب مانند مخالفت با اختراعات و اكتشافات جديد، مسأله دخانيات و مانند آن بحث هاى زيادى مطرح مى باشد كه از آن ها صرف نظر مى شود.5
ب. آثار و عملكردهاى فرهنگى، علمى وهّابيانپس از آغاز و استمرار دعوت وهّابيان و استقرار حاكميت آل سعود، بيش تر سرزمين هاى مردم مسلمان جزيرة العرب مانند شهرهاى مكّه، مدينه، طائف، دمام، نجران، بريده، الكبار، هفوف، جدّه، تبوك، رياض (نجد) قطيف، الاحساء و مناطق ديگر به تصرف و اشغال حاكمان سعودى در آمد و با اجبار، آيين وهّابيان رسميت يافت، ولى تعدادى از مسلمانان مناطق شرقى مانند قطيف، احساء عسير و نجران، كه قبلاً شيعه اثنا عشرى بودند، تسليم نشدند و هنوز هم مراسم دينى و مذهبى را طبق اعتقاد خود عمل مى كنند.وهّابيان نسبت به آيين ها و شعاير مذهبى سخت گيرى زيادى مى كنند و با تعمير و ساختن قبور پيامبران، زيارت قبور اموات، توسّل به اولياى الهى، نذر براى مردگان، طلب شفاعت و بزرگداشت آن ها، به طور جدّى، برخورد مى كنند!تمامى كتب، مجلات و سخنان خطبا در مساجد، به ويژه مسجدالحرام و مسجدالنبى، كه چاپ، منتشر و ايراد مى شود، درباره مباحث توحيد و شرك، بدعت و نهى مردم در استفاده از دعا و توسّل و شفاعت مى باشد.
ج. مراكز و دستگاه هاى فرهنگى تبليغاتى وهّابيان
ج. 1. تبليغ وهّابى گرى در داخل عربستان
1ـ وزارت حج و اوقاف و ارشاد و شؤونات اسلامىبه دليل اهميتى كه مسأله حج در بين مسلمانان جهان دارد و همه ساله ميليون ها زن و مرد مسلمانِ عاشق حضور در مراسم عبادى ـ سياسى حج بيت اللّه الحرام و زيارت قبر مقدّس پيامبرگرامى و صحابه ايشان و بازديد از امكنه تاريخى، عازم عربستان مى شوند، حاكمان سعودى وزارت خانه مستقلى به نام «حج» تشكيل داده اند كه وظيفه اساسى و مهم آن، رسيدگى به مسائل حج و حجّاج مى باشد. تمامى علما و دانشمندان وهّابى، بايد آمادگى كامل در جهت برگزارى مراسم را داشته باشند و احكام و سؤالات شرعى حاجيان را طبق مذهب وهّابيت پاسخ گويند.اداره حرمين شريفين (مكّه و مدينه) از وظايف عمده وزارت حج و شؤونات اسلامى است. اين وزارت خانه به طور منظّم، كتب، مجلاتى براى معرفى مكان هاى تاريخى و اعمال مذهبى مسلمانان طبق مذهب وهّابيت چاپ، منتشر و توزيع مى كند.6 لازم به ذكر است كه مؤسسات و نهادهاى متعددى مانند «مجلس شوراى الدعوة والارشاد»، «المجلس الاعلى و الشؤون الاسلامية»، «رياسة شؤون الحرم المكّى والحرم المدنى»، «دور الحج فى نشره الدعوة»، «هيئة الامر بالمعروف و النهى عن المنكر»، «الرسالة العالية لادارة الهجرة العلمية والاِفتا»، «الجماعة الخيرية لتحفيظ القرآن الكريم» و «هيئة كبار العلماء» زيرنظر وزارت حج فعاليت مى كنند كه هر كدام به سهم خود با برپايى جلسات، سخن رانى ها در داخل و خارج، تأليف كتب و چاپ نشريات و توزيع و اهداى آنان، به ويژه در ايام حج (ماه هاى ذى القعدة و ذى الحجة)، به وظايف خود عمل مى كنند.
2ـ دانشگاه ها و مراكز علمى، مذهبى1) «جامعة ام القرى» بمكة المكرمة: اين دانشگاه در سال 1369 هـ. ابتدا به صورت دانشكده «الشريعة» تأسيس و در سال 1401 هـ. با موافقت مجلس الوزراء به دانشگاه ام القرى تغيير نام داد. هدف از تأسيس اين دانشگاه، آموزش زبان عربى و گسترش فرهنگ اسلامى براى برادران و خواهران مى باشد و در شهرهاى جدّه و طائف نيز شعبه دارد.دانشكده هاى «كلية الشريعة»، «مركز البحوث العلمى»، «احياء التراث الاسلامى»، «مركز البحوث النفسية والتربوية»، «مركز ابحاث الحج»، «معهد تعليم اللغة العربية» و «المركز العالمى للتعليم الاسلامى» زيرنظر اين دانشگاه فعاليت مى كنند. اين دانشگاه تاكنون كتاب ها و مجلات متعددى را چاپ و منتشر كرده است.72) الجامعة الاسلامية بالمدينة المنوّرة: اين دانشگاه در سال 1380 هـ. براى خدمت به جهان اسلام و كمك به آموزش و تربيت علما و خطبا و مبلّغان مذهبى در شهر مدينه تأسيس شد كه تاكنون فعاليت هاى مهمى در زمينه چاپ و نشر كتاب و مجله انجام داده است.3) «جامعة الامام محمدبن سعود الاسلامية»: اين دانشگاه در سال 1394 هـ. با هدف خدمت به جهان اسلام در زمينه بحث هاى اسلامى و گسترش و تبليغ آن در كشورهاى گوناگون تأسيس شد. دانشكده هاى مهم «كلية اللغة العربية»، «كلية اصول الدين»، «كلية العلوم الاجتماعية»، «المعهد العالى للقضاء» و «مركز البحوث» وابسته به آن هستند كه كتاب ها و مجلّات گوناگونى در زمينه اهداف خود، چاپ و توزيع نموده اند.84) جامعة الملك سعود: اين دانشگاه از سال 1398 هـ. در زمينه مباحث تربيتى، اقتصادى، ادبى، ادارى، بيمارستانى و ساير علوم فنى مانند زراعت و هندسه تأسيس شد و آثار و تأليفات گوناگونى به زبان هاى عربى و انگيسى منتشر نموده است.95) جامعة الملك عبدالعزيز: اين دانشگاه از سال 1405 هـ. تأسيس و در زمينه مباحث اقتصادى و ادارى و آداب و علوم انسانى و زمين شناسى، هندسه و مانند آن فعاليت مى كند. از مهم ترين مراكز علمى اين دانشگاه، «مركز أبحاث الاقتصاد الاسلامى» مى باشد كه تاكنون 207 كتاب و 20 نشريه مهم منتشر نموده و با «سازمان كنفرانس اسلامى» نيز همكارى دارد.10
3ـ رابطة العالم الاسلامىاين مركز در سال 1381 هـ./ 1962 م توسط ملك سعود در مكّه افتتاح شد و تاكنون 38 سال از تأسيس آن مى گذرد و از پرقدرت ترين سازمان هاى مذهبى در عربستان محسوب مى شود.وظايف مهم اين مركز عبارتند از: آموزش هاى اسلامى، چاپ و توزيع قرآن و كتب اسلامى، آموزش زبان عربى، كمك مالى به كشورها و اداره مؤسسات خيريه در سراسر جهان.مجموعه اى از مجامع و ادارات دينى وابسته به اين سازمان عبارتند از: 1. مجمع فقه اسلامى؛11 2. شوراى عالى جهانى مساجد؛ 3. مؤتمر (كنفرانس) تربيت اسلامى؛ 4. جمعيت اسلامى جوانان.اين سازمان طى 10 سال گذشته قريب يك ميليارد ريال صرف ساختمان بناهاى اسلامى و ترويج اسلام سعودى نموده و دولت عربستان مبلغ 35 ميليون ريال به سازمان هاى خيريه، بيمارستان ها و درمانگاه ها در خارج از كشور، 20ميليون ريال به نشر و حفظ قرآن و ارشاد اسلامى كمك كرده است.تاكنون بيش از يك هزار مسجد و صدها مركز اسلامى در سراسر جهان زير نظر اين سازمان مشغول فعاليت هستند.كمك هاى اين مركز در كشورهاى ديگر براى احداث 2 مؤسسه اسلامى، 1259 مسجد، 1069 مدرسه، 200 مؤسسه مذهبى، 134 دانشگاه، 41 درمانگاه، 76 بيمارستان و يك دانشكده جهان عرب در پاريس هزينه شده است.12
4ـ رئاسة ادارات البحوث العلمية والافتاء و الدعوة والارشاد(هيئة كبار العلماء)در سال 1391 هـ. به دستور ملك خالدبن عبدالعزيز، فرمانى خطاب به شيخ ابراهيم بن محمد آل الشيخ (از نوادگان محمدبن عبدالوهّاب) صادر و قرار شد، گروهى از علما و دانشمندان وهّابى عربستان متشكّل شوند تا ضمن بحث و بررسى، (به صورت گروهى و دسته جمعى) فتواهاى لازم براى احكام شرعى بدون توجه به مذاهب فقهى مشهور اهل سنّت (حنبلى، شافعى، حنفى و مالكى) را صادر نمايند و مردم نيز موظّف به پيروى و اطاعت باشند.در سال 1395 هـ. پس از مرگ شيخ ابراهيم بن محمد آل الشيخ، رياست اين اداره به شيخ عبدالعزيز بن عبدالله بن باز (آل الشيخ) منتقل گرديد.شيخ عبدالعزيز بن عبدالله بن باز در سال 1330 هـ. در شهر رياض متولد شد. دروس دينى و اسلامى را از استادانى مانند الشيخ محمد بن عبداللطيف بن عبد الرحمان آل الشيخ و الشيخ محمد بن ابراهيم آل الشيخ فرا گرفت. سپس سال ها امور قضا، تدريس، سخن رانى و رياست دانشگاه اسلامى در مدينه را عهده دار بود. بن باز در سال 1346 هـ. در اثر بيمارى از دو چشم نابينا گرديد، ولى مشكل كورى نتوانست او را از فعاليت علمى و سياسى باز دارد.
5ـ ساير مراكز و مؤسسات مذهبىمؤسسات و سازمان هاى ديگرى كه در عربستان، به فعاليت هاى مذهبى ـ دينى و خيريه مى پردازند، عبارتند از:1. «هيئة الأمر بالمعروف والنهى عن المنكر» 2. «الجماعة الخيرية لتحفيظ القرآن الكريم»؛ 3. «مجمع الملك فهد لطباعة المصحف الشريف»؛ 4. الندوة العالمية للشباب الاسلامى»؛ 5. «المجلس الأعلى للشؤون الاسلامية»؛روشن است به دليل آن كه كشور عربستان از قديم يك كشور تاريخى، اسلامى و مذهبى بوده، همواره فرهنگى آميخته به دين و آداب و رسوم مذهبى داشته و مردمان اين كشور نيز پاى بندى زيادى به انجام فرايض دينى، آداب و سنن مربوط به مذهب دارند. البته در كنار فرهنگ دينى، فرهنگ و آداب و رسوم قبيله اى و نژادى نيز در مردم تأثير داشته است.13
6ـ حوزه هاى علميه و مراكز آموزشى ـ دينىدر كشور عربستان، چيزى بنام حوزه هاى علميه، آنطورى كه در كشورهاى شيعه نشين مرسوم بوده و هست، وجود ندارد. پس از استقرار دولت عربستان سعودى (به ويژه در مرحله سوم آن بدست ملك عبدالعزيز بن سعود در سال 1353 هـ.) دولت تلاش زيادى به عمل آورد تا غير از مراكز دانشگاهى، مركزيتى به عنوان حوزه هاى علمى مانند حوزه هاى علمى شيعه و يا مدارس امام خطيب (الجامعات الاسلامية در عثمانى و جامع الأزهر در مصربوجود نيايد.در واقع، حوزه هاى علمى ـ دينى عربستان، شكل دانشگاهى تكامل يافته است، به طورى كه مروّج آيين و مذهب رسمى وهّابيت هم هستند. از گذشته هاى دور تاكنون، از داخل و خارج عربستان علاقه مندان به تحصيل در رشته هاى دينى مانند قرآن، تفسير، حديث، تاريخ اسلام و فقه جذب دانشگاه هاى اين كشور مانند «جامعة ام القرى»، «جامعة الملك سعود»، «جامعة الملك عبدالعزيز» و «جامعة الاسلامية فى المدينة» مى شوند.براى نمونه، دانشگاه اسلامى در مدينه (تأسيس در سال 1381 هـ.) با 5 دانشكده تخصصى و بخش هاى گوناگون وابسته، به آموزش دانش جويان در شريعت اسلامى، تبليغ و ارشاد، اصول دين، قرآن و حديث، حديث و روايات شريفه، مطالعات اسلامى، زبان عربى و مانند آن مى پردازد. فارغ التحصيلان اين مراكز علمى به اقامه نماز جماعت در مساجد و تبليغ مسائل شرعى و دينى در داخل و خارج عربستان مشغول مى شوند.14در كشور عربستان، هرگونه فعاليت مذهبى خارج از آيين وهّابيت ممنوع است و به شدت با آن برخورد مى شود. البته در ميان وهّابيان نيز گرايش هاى مختلف تندروى افراطى (متعصّب)، سنّت گرا، معتدل و ميانه رو وجود دارند.ارتباط و وابستگى شديد سياسى، نظامى، اقتصادى كشور عربستان به امريكا، انگلستان، مسأله فلسطين، مسائل حج و برخورد با حجاج ايرانى در سال 1407 هـ./ 1366 ش، جنگ ايران و عراق، مسأله افغانستان، گروه «سپاه صحابه» و گروه «طالبان»، باعث اعتراض و شورش هاى متعددى در شهرهاى مكّه، مدينه و مناطق ديگر، به ويژه مناطق شيعه نشين، شده است.دولت سعودى در نصب مسؤولان دينى، سياسى و اقتصادى كشور دقت زيادى صرف مى كند تا مبادا مخالفان سياست هاى آل سعود ميدان و فرصت فعاليت پيدا كنند.
7ـ مراكز انتشاراتى، رسانه اى و كتاب خانه اىحكام وهّابى آل سعود از تمامى امكاناتى كه از استخراج بى حدّ و حساب نفت به دست مى آيد، در راه تبليغ حكومت استبدادى سعودى و آيين منحرف وهّابيت استفاده مى كنند. يكى از مهم ترين فعاليت هاىِ مراكز فرهنگى، رسانه اى (راديو، تلويزيون و مطبوعات) تلاش در معرفى نظام حكومتى آل سعود و آيين وهّابيت به عنوان بهترين تشكيلات ادارى و مذهب مورد علاقه مردم و هماهنگ با قرآن و سنّت نبوى است. هرگونه تحقيق و پژوهشى كه همگام اين برنامه ها باشد، تهيه، تنظيم، منتشر، نگه دارى و تبليغ مى گردد و هرگونه تأليف و تحقيقى كه موافق با مذاهب ديگر (به ويژه مذهب تشيّع دوازده امامى) باشد، به عنوان انحراف از دين اسلام و بدعت و كفر معرفى و مردم را از نزديك شدن به آن منع مى كنند.براى نمونه، تعدادى از كتابخانه ها، مراكز انتشاراتى، آثار منتشره و رسانه هاى تبليغاتى كشور عربستان ذيلاً معرفى مى شود.
الف) كتاب خانه ها1. كتاب خانه دانشگاه ملك سعود در شهر رياض داراى بيش از 11 ميليون جلد كتاب عربى و فارسى، 3000 نشريه ادوارى، 8600 نشريه دولتى و منابع كمياب خطى فراوان؛2ـ كتاب خانه عمومى ملك عبدالعزيز داراى 200000 جلد كتاب عربى، انگليسى و مجموعه زيادى از نسخه هاى خطى كمياب و نشريات ادوارى در موضوعات گوناگون؛3ـ كتاب خانه دانشگاه اسلامى مدينه منوّره داراى 334000 جلد كتاب، نشريه، پايان نامه، اسلايد و ميكرو فيلم در موضوعات گوناگون؛4ـ كتاب خانه انجمن اداره عمومى داراى بيش از 1770000 جلد كتاب عربى، انگليسى و مجلات دوره اى و نشريات دولتى؛5ـ كتاب خانه ملى ملك فيصل داراى 37000 جلد كتاب به زبان عربى، انگليسى و فرانسه؛6ـ كتاب خانه ملى ملك فهد در حال حاضر، بيش از 30 هزار مدرك و سند پيرامون تاريخ عربستان و توسعه كشور سعودى را نگه دارى مى كند.
ب) مؤسسات انتشاراتى و چاپ خانه هابيش از 117 مركز انتشاراتى و چاپ خانه در زمينه چاپ و انتشار كتاب و مجله در عربستان تأسيس شده كه مهم ترين آن ها به شرح ذيل است:1. دار ابن الجوزى، دمام؛ 2. مؤسسة اُسام، الرياض 3. مكتبة الاوس، المدينة؛ 4. مكتبة الباز، مكّة؛ 5. دارالشروق للنشر والتوزيع، جدّة؛ و...
ج) كتاب هاى منتشرشده ضد شيعهبخش مهمى از كتاب هاى منتشرشده به زبان هاى عربى، انگليسى، فارسى و اردو در اين چاپ خانه ها غير از كتب قديمى پيشوايان سلفى گرى مانند ابن تيميه، ابن القيم، ابن كثير و محمدبن عبدالوهّاب اختصاص به ردّ عقايد مذهب شيعه و دشمنى و ضديت با آن، به ويژه پس از انقلاب اسلامى ايران، دارد كه ناشران با دستور حاكمان وهّابى با جديّت زيادى آن ها را چاپ و در داخل عربستان و خارج آن در ميان مسلمانان و غير مسلمانان (بيش تر به صورت اهدايى) توزيع مى كنند.15برخى از كتاب هاى ضد شيعه، كه در عربستان چاپ و در سراسر دنيا توزيع مى شود، از اين قرار است:1ـ الشيعة و تحريف القرآن، محمد مال الله؛2ـ كلمات فى كشف الاباطيل والافترائات، عبدالفتاح ابوغدّه، الاستاذ فى جامعة الملك سعود بالرياض؛3ـ وجاء دور المجوس، عبدالله محمد الغريب (اين كتاب پر از افترا و تهمت به شيعه و انقلاب اسلامى ايران است)؛4ـ و جاؤوا يركضون، ابوبكر جابرالجزايرى، المدّرس بالجامعة الاسلامية؛5ـ مهلاً يا دعاة الضلالة، الواعظ بالمسجد النبوى الشريف؛6ـ حوار هادىٌ بين السنّة والشيعة، عبدالله بن سعيد ابوالجنيد؛7ـ مسألة التقريب بين الشيعة والسنّة، ناصربن عبدالله بن على؛8ـ تبديد الظلام و تنبيه النيام الى خطر التشيع على المسلمين والاسلام، ابراهيم سليمان الجبهان؛9ـ بطلان عقايد الشيعة و بيان ضيق معتنقيها و مفترياتهم على الاسلام من مراجعهم الاسلامية، محمد عبدالستار التونسى؛